همشاگردی های مهربان
مجموعه ای از فعالیتهای علمی و عملی دانش آموزان پایه پنجم
همشاگردی های مهربان
مجموعه ای از فعالیتهای علمی و عملی دانش آموزان پایه پنجمدانستنی هایی درباره هسته زمین
داخلی ترین بخش سیاره زمین به واسطه چرخه ای ویژه از حرارت در لایه سنگی پوسته به صورت همزمان در حال ذوب شدن و انجماد است.
این یافته جدید می تواند به دانشمندان کمک کند تا چگونگی شکل گرفتن هسته درونی و چگونگی عملکرد هسته بیرونی زمین را به عنوان لایه ای ژئوداینامو که حرارت مغناطیسی زمین را خلق می کند، درک کنند.
انیمیشن های کمک آموزشی پایه‌ی پنجم
جامد ، مایع ، گاز
وضع مولکول ها در موّاد جامد، مایع و گاز چگونه است؟
این فایل که مربوط به قسمت ساختمان موّادِ علوم پنجم دبستان می باشد نحوه ی قرار گرفتن مولکول ها را در سه حالت مادّه نشان می دهد.
علوم- بخش۸
پرسش های بخش 8
۱- بدن موجودات زنده تک سلولی چگونه است؟
بسیار ساده است و فقط از یک سلول ساخته شده است.
۲- کدام دسته از جانوران در گروه آغازیان طبقه بندی می شوند؟
باکتری ها، قارچ ها و انواعی از جلبک ها در گروه آغازیان قرار دارند. نوعی از جلبک ها که ویژگی گیاهی دارند در گروه گیاهان طبقه بندی می شوند.
۳- جلبک چیست؟
ساختمان بدن جلبک ها از گیاهان ساده تر است. کلروفیل دارند و برای خود غذا می سازند.
۴- جلبک ها در کجا زندگی می کنند؟
بیشتر جلبک ها در آب زندگی می کنند و تک سلولی هستند.انواع پر سلولی نیز دارند.
۵- جلبک ها در چه جاهایی می رویند؟
در آب های شور و شیرین
۶- باکتری ها در کجا زندگی می کنند؟
باکتری ها در همه جا، آب، هوا، خاک و بدن جانداران زندگی می کنند.
۷- اندازه باکتری ها چقدر است؟
بسیار کوچک هستند به طوری که در یک نقطه به اندازه سر سوزن 250 هزار باکتری جا می گیرد.
۸- باکتری ها چند نوع هستند؟
دو نوع هستند. ممکن است مفید یا مضر باشند. باکتری های مفید بقایای موجودات زنده را تجزیه می کنند و دوباره برای گیاه قابل استفاده می کنند. از باکتری های مفید برای ساختن دارو و تولید مواد غذایی استفاده می کنند. باکتری های مضر باعث بیماری و فاسد شدن غذا می شوند.
۹- باکتری ها چگونه تولید مثل می کنند؟
با تقسیم شدن سلول زیاد می شوند.
۱۰- قارچ ها چه ویژگی هایی دارند؟
قارچ ها کلروفیل یا سبزینه ندارند و نمی توانند برای خود غذا بسازند. قارچ ها از گیاهان و جانوران میزبان غذای خود را تأمین می کنند. دیواره اسکلتی دارند.
۱۱- قارچ چتری کجا زندگی می کند؟
روی چوب های پوسیده، تنه درختان یا مواد پوسیده دیگر زندگی می کند.
۱۲- قارچ ها در چه شرایطی بهتر رشد می کنند؟
قارچ ها در هوای مرطوب بهتر رشد می کنند.
۱۳- قارچ ها چه تفاوتی با گیاهان دارند؟
قارچ ها کلروفیل یا سبزینه ندارند و نمی توانند برای خود غذا بسازند. قارچ ها، ریشه، ساقه و برگ دارند.
۱۴- مخمرها از گروه کدام جانداران هستند؟
از آغازیان و در گروه قارچ ها هستند.
۱۵- جلبک ها چگونه تولید مثل می کنند؟
گاهی با قطعه قطعه شدن و گاهی مانند گیاهان از ترکیب سلول های نر و ماده جلبک جدید ایجاد می شود.
۱۶- چه موادی می شناسید که در اثر وجود باکتری ها ایجاد می شوند؟
ماست، سرکه، الکل
علوم (کپک)
به نقل از وبلاگ کلاس دوست داشتنی :
(با تشکر از آقای واعظی)
گاهی این طور به نظر می رسد که طبیعت همیشه با انسان درحال ستیز است ، به طوری که حتّی زندگی کردن را برای ما دشوار می سازد . اگر ما در جایی بنشینیم و هیچ کاری نکنیم از هر سو مورد تهدید و هجوم عوامل گوناگون قرار می گیریم . یکی از همین عوامل که پیوسته در کمین ما نشسته است ، کپک می باشد .
اگر اشیای چرمی ، غذای پخته و یا مربّا را در جای خشک و سرد نگه نداریم ، کپک می زنند.
حتماً شما کپک را روی تکّه ای نان دیده اید . اگر نان را چند روز در جای گرم و مرطوب بگذارید ، شبکه ای از تار سفید ، مانند تار عنکبوت روی آن را می پوشاند . در میان این شبکه ، گرد سیاه رنگی هم دیده می شود .
اگر این شبکه ی تار عنکبوتی را زیر میکروسکوپ بگذاریم ، خواهیم دید که از تارهای دراز و بی رنگی تشکیل شده که هر کدام دارای دو شاخه است . بر سر یکی از این دو شاخه ، گوی های کوچک سیاه رنگی وجود دارد . شاخه ی دیگر کوتاه تر است که در نان نفوذ می کند . این شاخه ، مانند ریشه ی گیاه است و غذای لازم را برای خود از نان می گیرد.
به کپک گاهی زنگ هم می گویند .
کپک ها در جای گرم مرطوب ، به خصوص در جایی که غذا برایشان فراهم باشد ، رشد می کنند .
کپک ها معمولاً به دو گروه تقسیم می شوند :
1 ـ کپک هایی که به صورت گرد هستند و بر روی برگ ها ، ترکه ها ، گل ها و میوه های گیاهان رشد و نمو می کنند .
2 ـ کپک های کرکداری که در درون گیاهان پدید می آیند .
کپک های کرکدار را به سختی می توان نابود کرد و زیان های سنگینی به بوته های گیاهانی مانند سیب زمینی و درختان انگور وارد می سازند .
چند نکته از قول مامان :
اگر داخل ظرف نان یک پر ساقه کرفس بیندازید ، نان را برای مدّت بیشتری تازه نگه خواهید داشت . برای آن که سبزیجات شما از جمله کاهو زرد و پلاسیده نشود کف جایگاه مخصوص نگهداری سبزیجات را در یخچال با حوله کاغذی یا دستمال سفره بپوشانید . کاغذ رطوبت اضافی را جذب کرده و سبزیجات و .میوه ها برای مدت بیشتری تازه می ماند .ی می توانید چند قطعه اسفنج خشک در قسمت مخصوص سبزیجات قرار دهید ، اسفنج خشک مانند کاغذ رطوبت را جذب می کند و از فاسد شدن میوه ها و سبزیجات برای مدّتی جلوگیری می کند
علوم فصل ۵
بخش پنجم - تاریخچه زمین
زمین شناسان با استفاده از آثاری که از گذشته به دست آورده اند، به اطلاعات زیادی پی برده اند. انسان ها با مطالعه سنگ های رسوبی، آب و هوا، محل دریاها، خشکی ها و نوع گیاهان و جانوران که از بین رفته اند، اطلاعاتی به دست آورده اند.فسیل:به آثاری از جانداران بسیار قدیمی که در سنگ ها باقی مانده اند، فسیل (سنگواره) می گویند. فسیل ها یا مانند استخوان و دندان قسمت هایی از بدن جانداران بسیار قدیمی اند یا مانند پا اثری از بدن جانداران هستند. برای تشکیل بعضی فسیل ها میلیون ها سال لازم است.استفاده از فسیل:دانشمندان با مطالعه فسیل ها درباره گذشته زمین و تغییرات آن اطلاعات زیادی به دست می آورند. کسی که فسیل ها را مطالعه می کند باید درباره جانوران و گیاهان امروزی محل زندگی و نوع رفتار آنها اطلاعات کاملی داشته باشد. مثلاً اگر در بالای کوهی فسیل ماهی یافت شود معلوم می شود در آن نقطه قبلاً دریا بوده است.تاریخچه جانداران:وقتی زندگی در دریا شروع شد، ابتدا موجوداتی که بدن آنها فقط یک سلول داشت در دریاها فراوان شدند و بعد نوبت به جانوران بی مهره رسید و پس از میلیون ها سال اولین مهره داران یعنی ماهی ها به وجود آمدند. با پیدا شدن گیاهان، زندگی بر روی خشکی ها آغاز شد کم کم جانوران هم در روی خشکی ها ظاهر شدند. بعد آب و هوا، تغییر کرد، به طوری که محیط مناسبی برای رشید خزندگان به وجود آمد. تعداد خزندگان فراوان شد و طول بعضی از آنها به 30 متر می رسید. به این خزندگان دایناسور می گویند. دایناسور ها حدود 65 میلیون سال پیش مرده اند و پس از نابودی آنها عصر فراوانی گیاهان و جانوران فرا رسید.تغییر خشکی ها و دریاها:زمین شناسان معتقدند ابتدا در روی کوه زمین، فقط یک خشکی و یک اقیانوس بزرگ وجود داشت. در حدود 200 میلیون سال پیش این خشکی ابتدا از وسط شکاف برداشت و به تدریج به دو نیم تقسیم شد و بین دو خشکی دریایی به وجود آمد. چندین میلیون سال بعد، دو خشکی شمالی و جنوب هر یک کوچک تر و بیشتر شده و خشکی های امروزی را به وجود آوردند.
پرسش های بخش 5
جملات صحیح و غلط را مشخص کنید۱- در سنگ های آذرین ممکن است آثاری از فسیل ها پیدا شود.
۲- دوزیستان بعد از خزندگان در روی زمین به وجود آمدند.
۳- همه فسیل های یک منطقه را نباید جمع آوری کرد.
۴- بریدگی های غرب آفریقا و شرق آمریکای جنوبی نشانگر آن است که زمانی آن دو محل به هم چسبیده بوده اند.
سؤالات تشریحی
۱- گونگی پیدایش سنگ های رسوبی را توضیح دهید؟
وقتی آب رودخانه ها به دریا ها و دریاچه ها می ریزند مقداری گل و لای و شن و ماسه با خود به دریاها می برند. موادی که وارد دریا می شوند بر اثر سنگینی به ته دریا می روند و بر اثر فشار و سنگینی لایه های جدید لایه های قدیمی محکم می شوند و تبدیل به سنگ می شوند.
۲- معمولاً در سنگ های رسوبی لایه های قدیمی تر در کجا قرار می گیرند؟
در زیر قرار می گیرند.
۳-فسیل یا سنگواره چیست و چگونه تشکیل می شود؟
هنگامی که جانداران در بین لایه های شن و ماسه مدفون می شود در طی سالیان دراز قسمت های نرم بدن می پوسد و اثر قسمت های سخت بر روی سنگ ها باقی می ماند؛ به این آثار باقیمانده از جانداران فسیل یا سنگواره گفته می شود.
۴- از موجودات ساکن در آب بیشتر فسیل می ماند یا از موجودات ساکن در خشکی؟
از موجودات ساکن در آب
۵- از سنگواره ها چه استفاده ای می شود؟
برای شناسایی تاریخچه هر ناحیه، سنگواره آن ناحیه را مورد بررسی قرار می دهند.
۶- از سنگواره ای که اثر صدف جانوران را نشان می دهد چه می فهمیم؟
می فهمیم که در آن ناحیه در زمان های دور دریا بوده است.
۷- زندگی موجودات زنده ابتدا از کجا آغاز شد؟
ابتدا از دریاها آغاز شد.
۸- از چه زمانی جانوران بر خشکی ها ظاهر شدند؟
از زمانی که گیاهان توانستند در خشکی زندگی کنند. جانوران نیز در خشکی فراوان شدند.
۹- بعد از نابودی خزندگان چه جانورانی زیاد شدند؟
پرندگان و پستانداران
زنگ علوم - فصل ۴
بخش چهارم - نور و رنگ
نور یکی از انرژی های مهم است. جایی که نور نباشد تاریک است و ما بدون نور نمی توانیم چیزی را ببینیم. برای اینکه جسمی دیده شود باید به آن نور بتابد، نوری که به جسم می تابد، از سطح آن بازتابش پیدا می کند. اگر نور بازتابش شده به چشم ما برسد، آن جسم را می بینیم. خورشید یک چشمه نور طبیعی است و بعضی از چشمه های نور مصنوعی هستند و انسان آنها را به وجود آورده مانند چراغ های روغنی و نفتی قدیمی.رنگ های نور:نوری که ازخورشید به زمین می رسد، از رنگ های گوناگونی تشکیل شده است. در آزمایشگاه نور را به کمک وسیله ای به نام منشور می توان تجزیه کرد. یعنی رنگ های مختلف را می توان از هم جدا کرد. منشور یک قطعه شیشه ای است.حتماً دیده اید که پس از باران هوا آفتابی می شود و نور خورشید به ذره های ریز آب که هنوز در هوا وجود دارند می تابد. ذره های ریز آب هم مثل منشور، نور خورشید را تجزیه می کنند و رنگین کمال را به وجود می آورند. در واقع ذره های ریز آب باران در هوا، در روزهای آفتابی موجب تجزیه نور و ایجاد رنگین کمال می شود.
ذره بین چیست؟
معمولاً ذره بین ها را از شیشه و به شکل عدس می سازند. از این رو به آنها عدسی نیز می گویند. در صورت تابش نور خورشید به ذره بین، عدسی نور خورشید را در یک نقطه جمع می کند و به همین دلیل گرمای زیادی به وجود می آید. به این نقطه کانون عدسی می گویند. ممکن است در صورتی که کاغذی را روی کانون عدسی قرار دهیم، گرمای خورشید کاغذ را بسوزاند. به کمک عدسی هایی می توانیم تصویر اجسام را روی پرده نمایش دهیم.کاربرد عدسی ها
عدسی ها در وسایل مختلفی مثل عینک های طبی، میکروسکوپ، تلسکوپ و دوربین های عکاسی استفاده می شوند. سطح عدسی ممکن است مثل آینه برآمده یا فرو رفته باشد. ولی مثل آینه های صاف نیست.
پرسش های بخش 4
1- کدام گروه چشمه ها ی مصنوعی نور می باشند؟
1- شمع، چراغ نفتی، ستارگان
2- شمع، لامپ نورانی، چراغ نفتی
3- شمع، خورشید، ماه
4- ستارگان، ماه، چراغ نفتی
2- کدامیک شبیه عدسی کار می کند؟
1- آینه های محدب
2- آینه تخت
3- لامپ روشنایی
4- کوره آفتابی
3- تجزیه نور یعنی؟
1- مولکول های آن را از هم جدا کنیم.
2- استفاده از منشور.
3- رنگ های مختلف آن را از هم جدا کنیم.
4- نور خورشید را با عدسی در یک نقطه جمع کنیم.
4- چگونه می توانیم رنگ های مختلف نور را ببینیم؟
1- به وسیله عدسی
2- به وسیله تلسکوپ
3- به وسیله دوربین
4- به وسیله پاشیدن آب آب پاش به هوا
5- کدامیک از اجسام زیر شبیه عدسی عمل می کند؟
1- تنگ شیشه ای آب
2- آینه
3- سطح آب
4- بشقاب چینی
سؤالات تشریحی
1- دیدن اجسام چگونه امکان پذیر می شود؟
به وسیله نور
2- در چه صورت بازتابش نور تصویر ایجاد می کند؟
در صورتی که نور بازتابش شده به چشم ما برسد، تصویر درست می شود.
3- آیا زمین و ماه نیز چشمه های نور هستند؟
خیر
4- آیا مقدار نور چشمه های طبیعی را می توانیم به دلخواه کم یا زیاد کنیم؟
خیر، نمی توانیم ولی با استفاده از وسایلی مانند عینک آفتابی، پرده و سایبان می توانیم خود را از بازتابش شدید نور در امان نگه داریم.
5- ذره بین چیست؟ کانون عدسی کجاست؟
ذره بین شیشه ای است که به شکل عدسی ساخته می شود و موجب دیدن چیزهای دور و نزدیک می شود .نقطه ای که عدسی می تواند تمام نورهای تابیده شده را در آنجا جمع کند.
6- نور پس از گذشتن از شیشه و آب چه تغییری می کند؟
می شکند و تجزیه می شود.
7- در چه وسایلی از عدسی استفاده می شود؟
دوربین، میکروسکوپ، تلسکوپ، دوربین عکاسی و عینک طبی.
8- نور سفید به چه رنگ هایی تجزیه می شود؟
قرمز، نارنجی، سبز، زرد، آبی، نیلی، بنفش
9- بین کوره آفتابی و ذره بین چه شباهت هایی وجود دارد؟
هر دو نور خورشید را به صورت انرژی گرمایی ذخیره می کنند.
آزمایش جالب
فصل چهارم علوم ما مربوط به نور هست . در همین زمینه آزمایش ها و فعالیت های گوناگونی در کتاب بیان شده . چندی پیش در جست و جوی اینترنتی به یک آزمایش جالب برخوردم .
فایلش رو براتون گذاشتم امیدوارم با مطالعه و انجام این آزمایش به نتیجه ی دلخواه برسید و همچنین به پدیده های اطرافتون بیش تر دقت کنید.
رنگین کمان بسازیم.
(با استفاده از چشمه ی نور مصنوعی هم می شه رنگین کمان ساخت. )